De farmacie is weer bezig om vaccins te promoten. Ziektes waarvoor we risico lopen in het ziekenhuis te belanden, of erger, wellicht kunnen overlijden. De covid-19 vaccins zijn uitgekauwd, die voor het RS-virus krijgen nu belangstelling. Maar ook die voor vogelgriep. Maar wat hebben deze vaccins gemeen? Een ontbrekende goede bijsluiter!
Wat zijn mijn kansen bij vaccinatie
Ja, er worden bijwerkingen genoemd, maar wat zijn mijn kansen? We snappen allemaal dat als we geblinddoekt een straat oversteken, dat de kans om het er levend af te brengen niet zo groot zijn. Zonder blinddoek zijn je kansen al een stuk gunstiger, maar er blijft risico. Pas als je kunt zien dat het risico klein genoeg is (bijvoorbeeld omdat het voetgangerslicht op groen springt) ga je de kans wagen.
Bij het nemen van een vaccin zijn we kennelijk helemaal niet zo kritisch. Het vaccin is er, de overheid zegt dat het veilig is en dus nemen nog steeds velen het. Of laten hun kinderen straks vaccineren, om te voorkomen dat ze wegens het RSV in het ziekenhuis belanden. De blinddoek gaat op, prikken maar, komt wel goed.
Bij elke medische handeling is er een kans dat deze succesvol is, of dat je er blijvende gevolgen aan overhoudt. Niets doen is de andere optie. Dan kijk je naar je kwaliteit van leven als je de geboden behandeling niet neemt. Je weegt je kansen.
Wat zijn mijn kansen bij vaccineren tegen covid-19
Omdat er zoveel bekend is over de verspreiding van corona en de sterftekans, kunnen we daarover uitspraken doen. We schreven daarover dit artikel: Vaccins, geschikt voor alle leeftijden? Hierin lieten we zien hoeveel vaccinaties we moeten zetten om één overlijden te voorkomen. Dat hangt dan weer af van je leeftijd, want hoe ouder je bent, hoe sneller het virus je te grazen neemt. Dat hebben we in een grafiek uitgezet:
We zien hier voor elke leeftijd het aantal vaccins dat we moeten zetten om één overlijden te voorkomen. We nemen aan dat het vaccin een effectiviteit heeft van 50%, iets dat in de praktijk lang niet gehaald wordt, maar we geven het vaccin het voordeel van de twijfel.
De getrokken blauwe lijn is berekend op basis van de werkelijke sterftecijfers aan covid-19 in 2021. De gestreepte lijn is de trend, die we doortrekken naar sterftes onder de 65 jaar. Onder die leeftijd is het aantal overlijdens namelijk veel te klein om ermee te kunnen rekenen.
Nu kunnen we bijvoorbeeld aflezen, dat om het overlijden van een 30-jarige te voorkomen, bijna een miljoen vaccinaties moeten worden gezet. En niet te vergeten, die gingen we ook nog eens tot wel 7 keer herhalen, omdat de werkzame periode van dit type vaccin erg beperkt was. Het mogelijk voorkomen van een enkel overlijden van die ene 30-jarige heeft dus vele honderden miljoenen euro’s gekost. Honderden miljoenen die we vervolgens niet hebben kunnen uitgeven aan andere nuttige doelen.
De rode lijnen geven hetzelfde weer, maar dan voor 2022, waarin de sterfte aan covid-19 al fors was afgenomen. Deze lijn ligt een stuk hoger en dus is ook de uitgave voor het voorkomen van overlijdens vertienvoudigd.
Maar wat zijn MIJN risico’s
Over de risico’s verschillen de meningen, het hangt er gewoon van af wie je het vraagt. Als je de krant er op naslaat, of het de overheid vraagt, dan zijn deze vaccins veilig. Je kunt gerust met een blinddoek op je laten prikken.
Als je naar de cijfers kijkt, dan ziet het er heel anders uit. Onze eigen berekeningen laten een risico zien in de orde-grootte van 1 op 1200 dat je als gevolg van vaccinatie komt te overlijden. Maar dat hoeft u van ons niet aan te nemen. Kies gewoon uw eigen kans, afhankelijk van wat uw eigen voorkeur is. Maar in deze grafiek hebben we 1:1200 aangenomen, dat is de zwarte lijn gemarkeerd met “Onverklaarde sterfte”. Als de lijn voor uw leeftijd daarboven ligt, dan is uw kans door het vaccin te overlijden (“onverklaard overleden”) groter dan de kans dat het voldoende bescherming zal geven. Voor 2021 zien we dat deze lijnen elkaar snijden rond de 80 jaar. Was u toen ouder dan 80 jaar, dan heeft het vaccin u (mogelijk) meer beschermd dan dat het risico heeft gegeven er aan te overlijden.
Voor 2022 was dit al boven de 95 jaar en voor 2023…. we durven het haast niet te zeggen, maar u moest dan ver boven de 100 jaar oud zijn en dat waren nog maar erg weinig mensen.
Natuurlijk staat het u vrij om uw eigen risico-afweging te maken. U kunt bijvoorbeeld kiezen voor een tien keer zo klein risico. Dan zou het (in uw beleving) voordeliger zijn het vaccin toch te nemen als u in 2023 ouder was dan 90 jaar.
De bijsluiter
Daar begonnen we dit artikel mee. Verreweg de meeste mensen hebben te weinig verstand van cijfers om daar zelf een oordeel over te kunnen vormen. Een goede bijsluiter zou daarbij zeer behulpzaam kunnen zijn. Leeftijd zou daarin genoemd moeten worden, maar ook of het vaccin gegeven wordt met een epidemie die nog in aantocht is, of juist al bijna voorbij zoals bij corona. Maar ik denk vrij zeker te weten dat die er niet gaat komen, omdat het geneesmiddel dan niet meer economisch kan worden geproduceerd. Een grote afzetmarkt is essentieel, niet onze gezondheid!