Dat lijkt een open deur, maar dat is het niet! We beginnen al met het feit dat we twee organisaties hebben die tellen: CBS en GGD. Laat ik mij beperken tot het CBS, want die publiceren hierover het meest.

Het is niet alleen duidelijk dat CBS en GGD het steeds verder oneens zijn over de juiste cijfers, het is ook zo dat het CBS sinds 2020 volstrekt anders “telt”. Hoe ingewikkeld kan het zijn! Laten we eerst eens kijken hoe het “vroeger” ging. Hoe vergelijkbaar was griep met de eerste coronagolf?

Griep 2018

Na de griepgolf van 2018 heeft onze overheid dit fraaie overzicht gepubliceerd.

Alle cijfers overzichtelijk bij elkaar, waarom kregen we dat niet in de zomer van 2020 na de eerste coronagolf? Maar goed, laten we eerst de kale cijfers van griep eens vergelijken met de eerste golf.

• Overlijdens. Er waren 9.500 overlijdens aan griep. 10.000 overlijdens aan corona, vrijwel hetzelfde dus.
• Ziekenhuisopnames. 16.000 voor griep, 11.000 wegens corona, veel minder corona dan griep dus.
• Vaccinaties. De helft van wie daarvoor in aanmerking kwam, was gevaccineerd tegen griep. Voor corona nog niemand.
• Effectiviteit vaccin. Het vaccin was “redelijk effectief tegen het soort griep dat deze winter voorkwam”.

Dat is opvallend. Ondanks de “effectieve bescherming” tegen griep, raakten meer mensen in het ziekenhuis beland met griep en vrijwel evenveel overlijdens als bij corona.

Maar goed, het ging ons om het tellen. Hoe ging het CBS om met overlijdens aan griep in de laatste levensfase. Daarvoor kijken we naar de CBS-cijfers uitgesplitst naar doodsoorzaak:

Hier tellen we dus netto 1.207 overlijdens aan griep, terwijl het er in feite dus 9.500 zijn geweest. Dat begrijpen we wel, want de eigenlijke doodsoorzaak was meestal het onderliggend lijden: kanker, hartfalen etc. Als er in dit overzicht 9.500 zou staan, dan kloppen de tellingen voor de overige doodsoorzaken niet meer. Het CBS heeft de overlijdensverklaringen goed weten te interpreteren: griep was “het laatste zetje”.

Corona 2020

Als we de CBS-weekcijfers voor het overlijden aan corona in 2020 bij elkaar optellen, komen we op ruim 20.000 en dat is ook gelijk aan het aantal dat als jaartotaal wordt opgegeven: 20.173. Nu telt elk overlijden aan covid-19 dus wel gewoon mee bij corona. Het is preferent geworden boven overlijdens aan andere oorzaken. De telwijze is aangepast!

Toch gaat er nu al iets mis. De oversterfte in 2020 was 16.000 en dat was dus al 4.000 minder dan verklaard kan worden door de sterfte aan corona. In deze grafiek zien we het gebeuren:

We zien hier vanaf het eind van het jaar de sterfte aan corona steeds verder uitstijgen boven de oversterfte die daar het gevolg van is. In de eerste 5 maanden 11.731 overlijdens aan corona, terwijl de oversterfte in die maanden slechts 2.857 was. Later zal blijken dat deze meer-telling weggestreept zal worden tegen de onverklaarde oversterfte.

We weten natuurlijk inmiddels dat de ondersterfte die veroorzaakt is door de oversterfte hiervan de oorzaak is, maar het CBS volhardt in de telling van covid-19 als officiële doodsoorzaak. Die ondersterfte is de “verschoven sterfte” naar de eerste golf. Een overlijden dat normaal gesproken toegeschreven zou worden aan het onderliggend lijden, wordt nu weggeschreven als corona (op voorschrift van de WHO!). Bij griep wordt door het CBS wel het onderliggend lijden als doodsoorzaak geteld.

Dubbel tellen

Als we willen weten welke invloed corona heeft gehad op de oversterfte en met name de “onverklaarde oversterfte”, dan zul je een goede scheiding aan moeten brengen tussen de “reguliere overlijdens” en “overleden door corona”. Als je afspreekt dat een verwacht overlijden, waarbij corona mogelijk een rol kan hebben gespeeld, altijd gaat tellen als covid-19, dan klopt je telling niet meer. Dit overlijden wordt ingecalculeerd bij de te verwachten overlijdens, maar nu ook bij covid-19. Dus wordt dubbel geteld. Door dit dubbel tellen, wordt de onverklaarde oversterfte gecompenseerd.

Dit alles is wellicht wat lastig te doorzien, maar feitelijk begint het verhaal al bij de constatering dat ALLE overlijdens aan corona nu ook als zodanig worden geteld. Daar waar griep overlijdens alleen als griep werden geteld als er geen onderliggend lijden bekend was. Welk doel zou dit dienen denkt u?