Sinds de eerste ontdekking van de onverwachte oversterfte in augustus 2021 door Anton Theunissen (Onverwachte oversterfte onder ouderen), is het begrip oversterfte niet meer weg te denken als we het hebben over de naweeën van de corona epidemie. De oversterfte gedurende de eerste golf en ook de tweede golf was te begrijpen, immers er heerste corona. Maar de oversterfte die zichtbaar werd in de zomer van 2021 was onverwacht. Onverklaard. Maar welk deel van de oversterfte kunnen we verklaren?

Wat is verklaarbare sterfte

Bijna twee jaar geleden schreven we al een artikel over de onverklaarde oversterfte, maar wat is er eigenlijk wel te verklaren? We kijken daartoe naar deze grafiek:

In twee kleuren geven we hier aan welke sterfte we kunnen verklaren. Dat zijn in rood de sterfte aan covid-19 en in blauw de sterfte waarvan we veronderstellen dat die te verklaren is door influenza. We zullen die namelijk cijfermatig hetzelfde gaan behandelen. Bij beide oorzaken zien we namelijk hetzelfde verschijnsel: ondersterfte na oversterfte. Die zien we heel duidelijk na de eerste golf, wanneer er wekelijks 150 minder overlijdens zijn dan verwacht. Na de tweede golf zou dat ook moeten optreden, maar het is minder zichtbaar. Wel zien we in februari 2021 dat er nog steeds een flink aantal mensen overlijdt aan covid-19, terwijl de oversterfte verdwenen is. Zonder corona in februari zouden we inderdaad die ondersterfte hebben moeten zien.

De streepjeslijn is de opgebouwde ondersterfte die we hadden moeten zien door het overlijden aan een respiratoire ziekte zoals covid-19 of influenza.

Voor de volgende jaren doen we telkens een schatting welke sterfte wel eens verklaard zou kunnen worden door griep of influenza. Die sterfte in blauw ingekleurd. Of wij daarmee een juiste conclusie trekken, is niet zo cruciaal, want de sterfte tijdens de gemarkeerde golven doet gewoon mee in de daaropvolgende maanden. Wel krijgen we zo een beter beeld van het verloop van de onverklaarde sterfte.

Wat is onverklaarde oversterfte

De onverklaarde oversterfte is nu het verschil tussen de werkelijke oversterfte en het deel van de sterfte dat we kunnen verklaren door covid-19 of influenza. Dit verklaarde deel trekken we af van de werkelijke oversterfte en tellen het uitgesmeerd over de 15 daaropvolgende maanden op bij de oversterfte. De totale sterfte verandert daardoor dus niet. We houden zo de onverklaarde sterfte over. Dit is nu het beeld dat we daarmee verkrijgen:

Nu ontstaat er opeens een bijzonder helder beeld. De eerste en tweede golf verklaren we volledig door covid-19. Daarmee is alle oversterfte dus verklaard en is de onverklaarde oversterfte vrijwel verdwenen. Alleen de hittegolf van augustus 2020 blijft zo over. Ter vergelijking is ook de onverklaarde oversterfte in 2019 opgenomen, verwaarloosbaar.

Vanaf maart 2021 gaat het gebeuren. De onverklaarde oversterfte neemt explosief toe om daarna niet meer te verdwijnen. Tot de zomer van 2022 is dat rond de 300 overlijdens per week, daarna tot de zomer van 2024 rond de 200 per week. Wel zien we tijdens de hittegolf in juni 2023 de oversterfte even stijgen tot 400 per week.

In de zomer van 2024 en ook van 2025 zien we de oversterfte onverklaard stijgen tot rond de 300 per week.

Zou vaccinatie de oorzaak kunnen zijn?

De blauwe lijn in de grafiek geeft de vaccinatiegraad weer. Die loopt in grote lijnen gelijk op met de onverklaarde oversterfte, maar is er dan ook sprake van een causale relatie? Die vraag wil de overheid niet beantwoord zien.

Wij hebben bijna drie jaar geleden al de relatie gelegd tussen vaccinatie en oversterfte: Vaccinatiesterfte gemodelleerd. Via dit rekenmodel kunnen we de te verwachten oversterfte voorspellen aan de hand van het aantal gezette vaccinaties. Inmiddels zijn we dus bijna drie jaar verder en we hebben een beter zicht op het scheiden van wel en niet verklaard. We gaan dus nogmaals het toenmalige rekenmodel toepassen op de onverklaarde oversterftecijfers van nu:

Twee opvallende zaken: de onverklaarde oversterfte en de prognose volgens het model zijn vrijwel gelijk tot eind 2021. Maar het rekenmodel voorspelde een veel grotere oversterfte rond de jaarwisseling toen de boosters werden gezet.

Het probleem lijkt hier te zijn dat er werd gevaccineerd tijdens de Deltagolf. De enorme oversterfte werd oorspronkelijk toegeschreven aan covid-19, maar het RIVM meldde later slechts 25% covid-19, de rest was “iets anders”. Het is verleidelijk om de rest toe te schrijven aan een ander virus, maar we moeten er ook rekening mee houden dat een virus helemaal niet de verklaring is, maar het vaccin zelf. Waarschijnlijk zullen we het niet met zekerheid te weten komen.

Verder zien we telkens na de vaccinaties in 2023 en 2024 direct werden gevolgd door een oversterftegolf. De oversterfte in 2024 viel veel hoger uitviel dan berekend door het rekenmodel. Het lijkt er op dat de schadelijke effecten van de vaccinatie veel langer aanhouden. Het zal niet onderzocht worden.

Nivel

De analyse van Nivel zou juist aantonen dat de onverklaarde oversterfte een omgekeerde relatie heeft met vaccinatie: het zijn volgens Nivel vanaf april 2021 juist de mensen die zich niet lieten vaccineren die verantwoordelijk zouden zijn voor deze plotselinge stijging. Het onderzoek is inmiddels ingetrokken, maar de conclusies blijven overeind: Ondersterfte bij COVID-19-gevaccineerden en oversterfte bij ongevaccineerden. De overheid is nog steeds ongevoelig voor de tegenargumenten.