Nivel gedebunked

Nivel publiceerde op 4 september 2024 een artikel met de titel Ondersterfte bij COVID-19-gevaccineerden en oversterfte bij ongevaccineerden. Het was met name de conclusie dat, na het administratief koppelen van een ongevaccineerde aan een zojuist gevaccineerde, de sterftekans voor een ongevaccineerde gedurende 3 maanden zou vervijfvoudigen. De achterliggende berekeningen zijn tot tweemaal ingetrokken, maar de eindconclusie van Nivel blijft staan.

Er is al veel over geschreven, maar door het intrekken van het rapport is een inhoudelijk gesprek hierover onmogelijk geworden. Lees hierover bijvoorbeeld Nivel-rapport: Van kwaad tot erger. Maar toch kunnen we er inhoudelijk wel iets over zeggen. We gaan ons daarom concentreren op een centrale bevinding van Nivel: er is 20% ondersterfte bij de gevaccineerde groep. Nivel ziet als enige verklaring de wonderbaarlijke levenselixer werking. Hier zullen we een betere verklaring geven.

Hoe werkt een klinische studie?

Bij het analyseren van de invloed van de vaccinaties tegen covid-19, speelde “datavervuiling” een cruciale rol. Om dat te begrijpen eerst een uitleg hoe een officiële studie (een trial) zou moeten verlopen. Je selecteert dan een groep proefpersonen die voldoet aan de toelatingseisen van de studie. Dat kunnen bijvoorbeeld zijn een minimale en maximale leeftijd en minimale eisen aan de gezondheid. Vooral die laatste is een belangrijk gegeven, want mensen waarvan je verwacht dat ze nog maar kort te leven hebben, zullen een sterk vertekend beeld van de analyse geven en worden daarom uitgesloten van deelname.

Vervolgens stel je een tweede groep proefpersonen samen, met deelnemers die vrijwel dezelfde kenmerken hebben en die krijgen een placebo. De bevindingen gaan de computer in en de wetenschappers trekken hun conclusies. De eerste trials op de vaccins voor het SARS-CoV-2 virus zijn ook ongeveer zo gedaan, alhoewel de deelnemers binnen de placebo groep enkele maanden na hun placebo ook een vaccin kreeg. De placebogroep werd zo opgeheven. Maar daar gaat dit artikel niet over.

En nu in de werkelijke wereld

De productie werd sterk opgeschaald, nadat de eerste testen succesvol werden afgerond. Tienduizenden doses werden er miljarden. Van het laboratorium ging de productie naar tientallen fabrieken. Bacteriën namen het werk over van de machines die daartoe aminozuren planmatig aan elkaar regen. Hopelijk was een volkomen identiek en veilig vaccin uit alle fabrieken en batches het eindresultaat.

Hebben de bacteriën hun werk goed gedaan?

De strategie was dat in principe elke Nederlander zou worden gevaccineerd en er zou geen controlegroep apart gezet worden. Maar gelukkig is er altijd wel een deel van de bevolking dat toch geen vaccin neemt en die kon mooi als controlegroep gebruikt worden. Dus geen selectie op gelijke kenmerken en al helemaal niet op een goede gezondheid. We zullen zien dat het met name hierdoor mis gaat.

Wat betreft het voldoende gezond zijn, leek het in eerste instantie helemaal goed te gaan. Lareb zou de veiligheid bewaken, maar dat is niet goed gegaan en dat is een ander verhaal. Volg daarvoor bijvoorbeeld @Leon1969 als je op de hoogte wilt blijven. Maar Leon ontdekte ook dit bericht van het RIVM:

We lezen hier dus duidelijk dat de strategie is, dat kwetsbare mensen niet “te makkelijk” worden gevaccineerd. Er wordt zelfs melding gemaakt van een afweging op “risico vaccinatie”.

Enkele dagen later wordt dit nog eens bevestigd:

Het RIVM zegt hier dat er “geen aanwijzingen zijn dat mensen ten onrechte gevaccineerd worden”. Er is dus wel degelijk sprake van het niet vaccineren van kwetsbare mensen, dus eigenlijk zoals je dat ook zou doen bij een studie die door de farmacie wordt gehouden. Echter, er is wel een belangrijk verschil: deze kwetsbare mensen worden wel meegenomen in de evaluatie van de cijfers. Immers, er wordt alleen besloten om het vaccin niet te geven, maar het uiteindelijke overlijden wordt wel meegenomen in de totaalcijfers.

Is dit de basis voor het HVE?

Het oververtegenwoordigd zijn van gezondere mensen bij de gevaccineerden wordt het HVE (Healthy Vaccinee Effect) genoemd. In Italië zagen we dat er daar een HVE was, die ongevaccineerden schijnbaar een factor 6 vaker liet sterven dan gevaccineerden direct na het administratief koppelen aan een gevaccineerde.

De e-mails van het RIVM geven in elk geval de suggestie dat ook hier mensen zijn meegenomen, die niet in een trial door de selectie zouden zijn gekomen. Ze zijn dus niet gevaccineerd vanwege hun te slechte gezondheid en dat moeten we dan terugzien in de vaccinatiecijfers. En die cijfers zijn openbaar!

Heeft Nivel zijn huiswerk wel gedaan?

Dit zijn de vaccinatiegraden voor de oudste leeftijdsgroepen op 1 juli 2021. We kijken met name naar de oudste, kwetsbaarste groep: 90+. Daar is de vaccinatiegraad met 80% veruit de laagste, terwijl deze groep als eerste werd gevaccineerd. Deze groep bestond uit 115.536 personen, dus met een vaccinatiegraad van 80% bleven 23.107 mensen ongevaccineerd. Dat is bijna evenveel als het totaal aantal overlijdens binnen deze groep in 2021: 27.020.

De vraag is natuurlijk of deze 23.107 mensen niet zijn gevaccineerd vanwege hun kwetsbaarheid, of juist om “een andere reden”. Zonder verdere informatie weten we niet direct welk deel van dit forse aantal ongevaccineerden ook toe te schrijven is aan HVE. Wel weten we dat dit een bovengrens aangeeft van wat het HVE zou kunnen zijn. Als alle 23.107 ongevaccineerden inderdaad niet zijn gevaccineerd vanwege hun naderende einde, dan zou alleen deze leeftijdsgroep al 13% van overlijdens zijn.

Als het HVE zich uit zou strekken tot 90% van het totaal overlijdens in een jaar, dan zal 90% de bovengrens zijn, maar dat is niet waarschijnlijk. Maar alles tussen 0% en 90% is dus vooralsnog mogelijk.

Wat leert CIMS ons?

Het CBS heeft op 23 februari 2024 cijfers gepubliceerd over het wekelijkse aantal overlijdens dat was gevaccineerd. We kunnen deze wekelijkse sterfte vergelijken met de bereikte vaccinatiegraad voor de betreffende week. Deze grafiek hoort daarbij:

De rode lijn is de voor leeftijd gecorrigeerde vaccinatiegraad gebaseerd op de cijfers van het RIVM. De groene lijn is het percentage gevaccineerden in de cijfers van CIMS.

Als vaccinatie geen invloed heeft op de sterfte en er geen HVE zou bestaan, dan zouden deze lijnen moeten samenvallen. Immers, het percentage dat je hebt gevaccineerd zou je dan terug moeten zien bij het overlijden. Maar we zien hier dat bij de overlijdens het vaccinatiepercentage veel lager ligt.

Het Nivel heeft uit deze cijfers de conclusie getrokken, dat de gevaccineerden 20% minder stierven dan verwacht. Omdat er toch sprake was van oversterfte onder de gehele bevolking, was de conclusie ook dat de oversterfte dus geheel voor rekening kwam van de ongevaccineerden, die tot wel 10 maal zo snel stierven als de gevaccineerden.

Nivel ziet 20% minder sterfte na vaccinatie gedurende 3 maanden

Maar het HVE dan?

We hebben nog steeds niet de rol bekeken die het HVE heeft gespeeld. Nivel erkent dat dit effect er is en zeggen ervoor gecorrigeerd te hebben. Maar onbekend is hoeveel dat geweest is. Het artikel is teruggetrokken, alleen de conclusies bleven staan. Maar we hebben inmiddels dus wat cijfers verzameld. We hebben Italiaanse cijfers en het rapport van Meester & Jacobs, dat met vergelijkbare bevindingen komt. Maar nu ook de e-mails van het RIVM die dit fenomeen bevestigt.

We weten echter alleen niet zeker hoe groot dit effect zou moeten zijn. Maar we hebben wel een ondergrens van 0% (helemaal geen HVE) en een bovengrens van 90% (90% verwachte overlijdens niet meer gevaccineerd). Als de bevindingen van het Nivel daartussen liggen, is het dus onbewezen dat hun conclusies juist zijn, want er is een alternatieve verklaring.

We gaan nu verschillende waarden voor HVE uitproberen:

In deze grafiek is de waar te nemen vaccinatiegraad in CIMS na verrekening van het HVE als 4 streepjeslijnen weergegeven. In de cijfers is ook alvast rekening gehouden met een totale administratieve achterstand van 10%. Het vaccinatiepercentage volgens de gegevens van het RIVM werd in verhouding verlaagd met het HVE-percentage.

Welke waarde voor HVE kiezen we?

Uiteraard gebruiken we de bovengrens van HVE van 90%. Dat is de oranje streepjeslijn. Meer zal het HVE niet kunnen zijn. Die ligt er duidelijk onder, dus deze keuze voorspelt een veel te groot effect.

Als we 10% kiezen, dan is dat weer te weinig. Maar als we 20% HVE kiezen (waargenomen ongevaccineerde sterfte maakt dus 20% extra uit) dan valt deze blauwe lijn vrijwel samen met het waargenomen percentage gevaccineerde sterfte. We hebben dus een plausibele verklaring voor de waargenomen verhoogde sterfte als gevolg van het HVE.

20% minder sterfte na vaccinatie gedurende 3 maanden vanwege HVE

We hebben nu dus twee verklaringen die beide dezelfde waarneming kunnen verklaren:

• Nivel: het vaccineren zorgt voor een vertienvoudiging van de sterfte bij ongevaccineerden.
• Wij: het HVE verklaart de schijnbaar verhoogde sterfte onder ongevaccineerden.

Het door Nivel geclaimde vermeende levenselixer effect was al onwaarschijnlijk. Daar staat nu een plausibele verklaring tegenover. Het feit dat de berekeningen laten zien dat er 20% meer sterfte toegeschreven kan worden aan HVE en daarmee gelijk is aan de 20% die Nivel claimt, laat zien dat we cijfermatig op hetzelfde verschil uitkomen. De keuze is dan vervolgens welke verklaring het plausibelst is.

Conclusies

Zowel Nivel als wij komen cijfermatig tot dezelfde conclusie: er is 20% minder sterfte in de gevaccineerde groep. De uitleg is echter volkomen verschillend. Nivel heeft eigenlijk geen andere verklaring dat vaccinatie ook overlijden aan andere oorzaken voorkomt en een 5 tot 10-voudige sterfte bij ongevaccineerden veroorzaakt.

Dit artikel laat zien dat een aanname van 20% HVE ook een goede verklaring kan zijn voor de waarnemingen. Er zijn nu dus twee verklaringen voor de 20% lagere sterfte bij gevaccineerden:

• Nivel: Vaccinatie voorkomt 20% overlijdens aan alle andere oorzaken dan covid-19
• Dit artikel: 20% HVE zorgt voor een schijnbare verlaging van 20% van de sterfte onder gevaccineerden.

Het RIVM heeft zelf al gecommuniceerd dat er “geen aanwijzingen zijn dat mensen ten onrechte gevaccineerd worden”.  Alleen kon daar op dat moment uiteraard geen cijfer bij gegeven worden. Het is merkwaardig dat Nivel daar niet naar gezocht heeft, maar volhardt in de onwaarschijnlijke aanname dat vaccinatie voor grote oversterfte bij ongevaccineerden zorgt.